वाहतूक पोलिसांचे शिस्तप्रिय पाऊल कौतुकास्पद; पण पोशिंद्याच्या डोळ्यातील पाणीही पाहा!

जळगाव शहरात बेशिस्त पार्किंगविरोधात वाहतूक पोलिसांनी उगारलेला दंडात्मक कारवाईचा बडगा ही निश्चितच एक स्वागतार्ह बाब आहे. शहरातील वाहतुकीला शिस्त लावण्यासाठी आणि नागरिकांना नियमांचे पालन करण्यास प्रवृत्त करण्यासाठी अशा मोहिमांची नितांत गरज आहे, यात शंका नाही. दोन दिवसांत १४८ जणांवर कारवाई करून वाहतूक पोलिसांनी आपली कटिबद्धता दाखवून दिली आहे. सायंकाळी सहा ते नऊ या वेळेत, जेव्हा बाजारपेठांमध्ये सर्वाधिक गर्दी असते, तेव्हा ही मोहीम राबवणे हे धोरणात्मकदृष्ट्या योग्यच आहे.

परंतु, कोणत्याही कायद्याची अंमलबजावणी करताना केवळ नियमांच्या चौकटीत राहून चालत नाही, तर त्याला माणुसकी आणि सद्यस्थितीची किनारही असावी लागते. नाण्याच्या दोन बाजूंप्रमाणे या कारवाईची दुसरी, अधिक संवेदनशील बाजू समजून घेणेही तितकेच महत्त्वाचे आहे.

ज्यांच्यावर ही कारवाई होत आहे, ते सर्वजण केवळ हौसेपोटी किंवा मुजोरीने नियम मोडणारे आहेत का? हा प्रश्न आज जळगावमधील सामान्य नागरिक विचारत आहे. सध्याचा काळ हा दिवाळीच्या सणाचा आहे. हा सण प्रत्येकाच्या आयुष्यात आनंद आणि उत्साह घेऊन येतो. पण, ज्या ‘जगाच्या पोशिंद्या’मुळे आपल्या घरात दिवाळी साजरी होते, त्या बळीराजाची दिवाळी यंदा अंधारात आहे. नुकत्याच झालेल्या अतिवृष्टीने शेतकऱ्याच्या हातातोंडाशी आलेला घास हिरावून घेतला आहे. शेतात पाणी साचल्याने उभी पिके सडून गेली आणि होत्याचे नव्हते झाले. अशा परिस्थितीत, खचलेला शेतकरी दिवाळीसाठी थोडेफार सामान खरेदी करण्याच्या आशेने शहरात येतो आणि पार्किंगच्या किरकोळ चुकीसाठी त्याच्याकडून दंड वसूल केला जातो, तेव्हा तो कायद्याचा सन्मान कमी आणि आपल्या नशिबाचा फेरा अधिक मानतो. आधीच कर्जाच्या ओझ्याखाली दबलेल्या शेतकऱ्यासाठी दंडाची रक्कम म्हणजे ‘दुष्काळात तेरावा महिना’ ठरते.

हीच व्यथा सामान्य कष्टकरी आणि गरीब माणसाची आहे. दिवसभर राबून सायंकाळी मिळणाऱ्या तुटपुंज्या मजुरीवर ज्याच्या घराची चूल पेटते, तो माणूस गाडी चुकीच्या ठिकाणी लावण्याची चूक करू शकतो. पण त्यामागे वाहतुकीचे नियम तोडण्याचा त्याचा हेतू नसतो, तर मिळेल त्या जागेत पटकन गाडी लावून आपली कामे उरकण्याची त्याची धडपड असते. अशा व्यक्तीकडून जेव्हा दंडाच्या स्वरूपात त्याच्या दिवसाची संपूर्ण कमाई काढून घेतली जाते, तेव्हा त्याच्या कुटुंबाच्या तोंडीचा घास पळवल्यासारखे होते.

नागरिकांची भावना अशी नाही की कारवाई करूच नये. वाहतुकीला अडथळा निर्माण करणाऱ्यांवर, मुद्दाम नियम मोडणाऱ्यांवर १००% कारवाई व्हावी. पण कारवाई करताना थोडी सहृदयता आणि विवेकबुद्धी वापरण्याची गरज आहे. पोलिसांनी हेही लक्षात घ्यायला हवे की, शहरात महिलांची छेडछाड आणि चोऱ्यांसारखे गंभीर गुन्हे रोखणे हेदेखील त्यांचेच कर्तव्य आहे. वाहतूक नियंत्रणासोबतच या गंभीर प्रश्नांकडेही तितकेच लक्ष देणे अपेक्षित आहे.

त्यामुळे, वाहतूक पोलिसांना नागरिकांची एकच कळकळीची विनंती आहे. आपण शिस्तीचा आग्रह जरूर धरा, पण समोरच्या व्यक्तीची परिस्थिती समजून घ्या. निसर्गाने मारलेल्या आणि व्यवस्थेने नाडलेल्या शेतकऱ्याच्या जखमेवर दंडाचे मीठ चोळले जाणार नाही, याची काळजी घ्या. कायद्याचा धाक हवाच, पण त्याला माणुसकीचा ओलावाही हवा. दिवाळीच्या या मंगल पर्वात, आपल्या कारवाईमुळे कुणाच्या घरातील दिवा विझणार नाही, एवढी तरी अपेक्षा सामान्य नागरिक आपल्या पोलीस बांधवांकडून नक्कीच ठेवू शकतो.