जळगावात उभी राहणार देशातील सर्वात मोठी केळी टिशू कल्चर फॅक्टरी!

जळगाव श्री मराठी  न्यूज । १३ ऑगस्ट २०२५ ।  केळीची उत्पादकता वाढविण्यासाठी आणि उच्च दर्जाच्या लागवड साहित्याची वेळेवर उपलब्धता सुनिश्चित करण्याच्या माननीय केंद्रीय गृह आणि सहकार मंत्री श्री. अमित शाह जी दृष्टिकोनाशी सुसंगत, भारतीय बीज सहकारी समिती लिमिटेड यांनी महाराष्ट्र राज्यात एक अत्याधुनिक केळी ऊतक लागवड (Tissue Culture) रोपे उत्पादन सुविधा स्थापन करण्यासाठी मंजुरी दिली आहे. ही सुविधा जळगाव आणि महाराष्ट्र राज्यातील इतर भागांमधील केळी उत्पादक शेतकरी आणि सहकारी संस्थां च्या गरजा पूर्ण करेल, परवडणाऱ्या किमतीत रोगमुक्त, खऱ्या प्रकारातील, जास्त उत्पादन देणारी केळीची रोपे तयार करण्यासाठी सदर संस्था काम करेल. यासाठी केंद्रीय राज्यमंत्री श्रीमती रक्षाताई खडसे यांनी प्रधानमंत्री श्री. नरेंद्र मोदीजी व केंद्रीय सहकारिता मंत्री श्री.अमित शहा जी यांच्याकडे तसेच कृषिमंत्री यांच्याकडे वारंवार सदर मागणी केलेली होती. यासाठी मुख्यमंत्री श्री.देवेंद्र फडणवीस जी यांचे विशेष सहकार्य लाभले.

केंद्रीय राज्यमंत्री श्रीमती रक्षाताई खडसे यांच्या प्रयत्नांना यश; मुख्यमंत्री श्री.देवेंद्र फडणवीस यांचे विशेष सहकार्य

भारतीय बीज सहकारी समिती लिमिटेड (BBSSL) ही भारतातील पाच प्रमुख सहकारी संस्था – कृषक भारती कोऑपरेटिव्ह लिमिटेड, इफको, NAFED, NDDB आणि NCDC – द्वारे प्रमोट केलेली राष्ट्रीय स्तरावरील बहु-राज्य सहकारी संस्था आहे. ज्याला सहकारी नेतृत्वाखालील हस्तक्षेपांद्वारे बियाणे प्रणाली मजबूत करणे, दर्जेदार लागवड साहित्याला प्रोत्साहन देणे आणि शेतकऱ्यांचा नफा वाढवणे हे ध्येय आहेत.

केंद्रीय राज्यमंत्री श्रीमती रक्षाताई खडसे व जिल्हाधिकारी यांचे सोबत संयुक्तपणे केलेल्या भारतीय बीज सहकारी समिती लिमिटेड यांच्या अलिकडच्या तांत्रिक मूल्यांकन आणि प्रत्यक्ष स्थळ पाहिणी भेटींमध्ये, यावल तालुक्यातील हिंगोणे साइट हे सर्वात योग्य ठिकाण असल्याचे आढळून आले. कारण महाराष्ट्र राज्याच्या केळी पट्ट्याच्या मध्यभागी असलेले हे ठिकाण असून, व्यापक केळी लागवडीने वेढलेले आहे. उच्च सेंद्रिय पदार्थांचे प्रमाण असलेली खोल, सुपीक काळी माती, मातृ वनस्पती लागवड आणि कडकपणासाठी आदर्श जमीन आहे. तसेच ट्यूबवेल आणि बोअरवेलमधून पुरेशी पाण्याची उपलब्धता (~२०० फूट खोली) आहे. कमीत कमी विकास खर्चाच्या आवश्यकतांसह समतल जमीन आहे.

तसेच सदर ठिकाण महत्वाच्या राष्ट्रीय महामार्ग-५३ च्या जवळ आणि कोल्ड चेन, निर्यात लॉजिस्टिक्स हब यासारख्या विद्यमान केळी पायाभूत सुविधा येथे उपलब्ध आहे. भारतीय बीज सहकारी समिती लिमिटेड (BBSSL) यांच्यामार्फत रावेर लोकसभा अंतर्गत हिंगोणे (यावल) येथील सुमारे २० हेक्टर (५० एकर) सरकारी जमीन दीर्घकालीन (३०-५० वर्षे) भाडेपट्टा तत्वावर घेण्याची विनंती करण्यात आलेली आहे. ही जमीन टीसी सुविधा आणि हार्डनिंग युनिट्स, प्रशिक्षण केंद्रे आणि प्रात्यक्षिक भूखंड यासारख्या संबंधित उपक्रमांसाठी नाममात्र भाडेपट्टा भाड्याने घेण्यात येणार आहे.

महाराष्ट्रातील केळी उत्पादक शेतकऱ्यांना अपेक्षित फायदे:

सुरुवातीच्या टप्प्यात दरवर्षी ५-६ दशलक्षाहून अधिक उच्च दर्जाच्या केळीच्या रोपांचा पुरवठा पुढील ३-४ वर्षांत ४०-५० दशलक्षांपर्यंत वाढेल. वाढलेली उत्पादकता, रोगांचा प्रादुर्भाव कमी होईल आणि पीक एकरूपता सुधारेल ज्यामुळे उत्पन्न जास्त होईल. प्रत्यक्ष आणि अप्रत्यक्ष रोजगार निर्मिती, विशेषतः जैवतंत्रज्ञान आणि रोपवाटिका व्यवस्थापनात प्रशिक्षित ग्रामीण तरुणांसाठी उपयोगी ठरेल.